Sözleri

Benden sonrakiler işin ucunu bırakmışlarsa , elbette bu günah bana yazılmayacaktır.

hakikati hiç olmazsa ben dünyadan el çektikten sonra itiraf etsinler

Mezopotamya' daki eyaletlerimizi ziyaret etmek isteyen Hindistan ordusunda vazifeli İngiliz zabitleri, konsolosların delaletiyle eyaletlerimizdeki valilerimizden zorla izin çıkartmışlardır.

Bu hattın yapılmasının zor olmadığını ve Halep'in ehemmiyeti ve geçeceği mıntıkadaki halkın nüfus kesafeti nazarı itibara alındığında, lüzumlu olduğuna inanıyorum.

Maalesef İngiltere'nin Arabistan'da nüfuzu çok kuvvetlidir. Şimdiden Yemen'de başımıza güçlükler çıkmaya başlamıştır, İngilizlerin tahrik etlikleri Arap kabileleri arka arkaya isyan etmektedirler.

Daha pek çok demiryoluna ihtiyacımız olduğu muhakkaktır. Yeni hatlar, vilâyetlere yeni yollar açmakta, bu suretle de halkın zenginliği artmaktadır. Ancak bu projeler çok ziyanlı neticeler de doğurabileceğinden gayet ihtiyatlı davranmak icap eder.

Türkiye'ye yapılan Haçlı Seferleri henüz durmuş değildir, ihtiyar geveze Oladstone Papa Pie ll'nin izinde gitmektedir.

Ordu iki kısma bölünmüştür ve kaynaşma halindedir. İngiliz politikasının tesirlerini izale edebilecek bir tek çare kalmıştır o da, bizzat kendim, inkılâpçı görünenlerin başlarına geçerek Kânun-u Esasî'yi ilan etmek, bu suretle de İngilizlerin tavsiyelerine uymuş görünmektir.

Çok eskiden beri hayal ettiğim Hicaz yolu nihayet hakikat oluyor. Bu gayemde, benimle işbirliği yapacak İzzet' ten daha iyi bir kimseyi bulamazdım,

Bizde sansür elzemdir, mevcudiyetini tenkit edenler yanılmaktadırlar. Bizdeki müesseseleri, Garptekiler gibi mütalâa etmeye imkân yoktur.

Sadrazam değişmesi, imparatorluğumuz, bakımından fazla bir ehemmiyeti haiz değildir ama gene de hoş bir şey sayılmaz., Vezirleri ise mümkün olduğu kadar yerlerinde bırakmayı prensip edinmişimdir.

Japonların o kadar methedilen terakkilerini, biz de yapabilirdik. Onlar Avrupalıların pençelerinden uzak olduklarından, bize nazaran bahtiyardırlar, emniyet içinde yaşamaktadırlar. Maalesef biz, tam Avrupalı sırtlanların geçiş yerine çadırımızı kurmuşuz.

Söylendiğine göre yolcu sayısı oldukça yüksektir. Fakat mühim olan mal naklidir, ben asıl buna ait rakamları açık bir delil telâkki etmekteyim. Eskiden nakliyat deve sırtında yapılırken bir ton buğdayın Eskişehir'den, Haydarpaşa'ya nakli 300 kuruş'a (60 Fr.) mal olurdu; şimdi 70 kuruş'a ( 14 Fr.) gelmektedir.

Bağdat demiryolu sayesinde eskiden mevcut olan Avrupa-Hindistan ticaret yolu, tekrardan işe yarar hale gelecektir. Eğer bu yol Suriye İle Beyrut, İskenderiye ve Hayfa ile de irtibat kurmak üzere birleştirilirse, yeni bir ticaret yolu ortaya çıkmış olacaktır.

Tahta çıktığımda zaten sıkıntılı olan imparatorluğun vaziyeti, Rus harbi başladıktan sonra daha da fenalaşmış, tam bir kargaşalık içine düşülmüş; kimse aradığını bulamaz? , kimse soğukkanlılığını muhafaza edemez hale gelmişti.

Paşalarımın sadeliğe gayret etmemeleri üzücüdür. Elimi bu eşek ansı yuvasına uzatmak istemiyorum ama yüksek rütbeli memurların bu kadar yüksek maaş almaları da şaşırtıcıdır.

Yahudiler , Avrupa ' da , Doğu ' da olduğundan daha fazla bir kudrete sahiptirler. Bu sebeple de bir çok Avrupalı devlet , çok artmış olan semit ırkından kurtulabilmek için, Yahudilerin Filistin'e muhaceretini tabii karşılayacaklardır.

Türkiye'yi 10 sene idare edebilirlerse , ' bir asır idare edebildik ' diye sevinsinler !

Donanmayı kaybetmemek için canımı fedaya hazırım.